Umowa przenosząca majątkowe prawa autorskie

WPROWADZENIE

Kolejnym fundamentalnym i nurtującym wiele osób z branży kreatywnej zagadnieniem jest ustalenie w jakiej formie powinna być zawarta umowa przenosząca majątkowe prawa autorskie. Powszechnie wiadomo bowiem, że umowa może zostać zawarta w różnych formach, w tym również w formie ustnej, niemniej jednak w świadomości społeczeństwa istnieje w dalszym ciągu przekonanie, że umowa zawarta w tej formie jest nieważna i nie wywołuje skutków prawnych.

W tym artykule dowiesz się:

• Jakie są prawnie dopuszczalne formy zawarcia umowy?
• Jak w praktyce wygląda zawarcie umowy?
• W jakiej formie można zawrzeć umowę o przeniesienie autorskich praw majątkowych?
• Jakie są skutki niezachowania odpowiedniej formy?

PRZENOSZENIE MAJĄTKOWYCH PRAW AUTORSKICH

Jakie są prawnie dopuszczalne formy zawarcia umowy?

Generalnie wskazać należy, iż prawnie dozwolone formy zawarcia umowy regulują głównie przepisy kodeksu cywilnego i stanowią, iż umowa może zostać zawarta, w szczególności w formie ustnej, pisemnej, pisemnej pod rygorem nieważności, pisemnej pod rygorem trudności dowodowych, pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi lub pisemnej w formie aktu notarialnego.

Jak w praktyce wygląda zawarcie umowy?

W praktyce do zawarcia umowy następuje zazwyczaj w chwili, w której obie strony umowy, tj. Ty i Twój klient złożycie oświadczenie woli, czyli po prostu dojdziecie do porozumienia i rozpoczniecie współpracę. Przykładem takiej sytuacji jest okoliczność, w której klient zwraca się do Ciebie z zapytaniem o projekt nowego logo, Ty podajesz mu wycenę, którą on akceptuje, podaje Ci rękę i właśnie w ten sposób zawarliście umowę.

W jakiej formie można zawrzeć umowę o przeniesienie autorskich praw majątkowych?

Niemniej jednak nie zawsze jest tak łatwo, czasami przepisy prawa wymagają specjalnej formy dla ważności danej czynności prawnej. W tym miejscu należy zastanowić się nad formą w jakiej może zostać zawarta umowa o przeniesienie praw autorskich. Z treści art. 53 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wynika, że Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Mamy tutaj więc do czynienia z najbardziej rygorystyczną konsekwencją niezachowanie formy pisemnej, czyli w przypadku zawarcia tej umowy w innej formie, umowę uważa się za niezawartą.

Analiza przypadku:

Rozważmy okoliczność, w której Twój podwykonawca wykonuje dla Ciebie na podstawie umowy zawartej w formie ustnej projekt logotypu i przesyła Ci po jego wykonaniu fakturę za pracę i de facto prawa autorskie do utworu, Ty opłacisz fakturę, a logotyp wysyłasz klientowi do akceptacji. Klient akceptuje projekt i zawierasz z nim umowę o przeniesienie autorskich praw majątkowych.

W takim przypadku pierwsza umowa zawarta z podwykonawcą jest nieważna, co prawda projekt logotypu został Ci udostępniony, Ty zapłaciłeś za niego, niemniej jednak nie nabyłeś skutecznie autorskich praw majątkowych, ze względu na formę zawarcia umowy.

W konsekwencji, również druga umowa, którą zawrzesz z klientem będzie nie tyle nieważna, co bezskuteczna. Nie odniesie ona, bowiem zamierzonego skutku w postaci przeniesienia majątkowych praw autorskich, a to dlatego że nie możesz przecież przenieść prawa, którego sam skutecznie nie nabyłeś.

Podkreślenia przy tym wymaga, iż umowa o świadczenie usług może przybrać między innymi formę umowy zlecenia bądź umowy o dzieło, co więcej może to być również e-mail, bądź negocjacje telefoniczne.

Jakie są skutki niezachowania odpowiedniej formy?

Niemniej jednak w świetle powyższego należy uważać na prawa autorskie, bowiem dla skutecznego ich przeniesienia na podstawie zawartej umowy koniczne jest zawarcie stosownych postanowień w umowie.

Logotyp, o którym była mowa w analizowanym przykładzie, jest bowiem zarówno dziełem, jak i utworem koniecznym więc będzie zastosowanie odpowiednich przepisów kodeksu cywilnego, jak i prawa autorskiego. Precyzyjne wyjaśnienie tego zagadnienia znajdziemy w wyroku Sąd Najwyższy, sygn. II CKN 269/01.

PODSUMOWANIE

Celem uniknięcia potencjalnych sporów w przyszłości, zawierając umowę o przeniesienie praw autorskich majątkowych pamiętaj również o stosownym postanowieniu, abyś mógł nadal we własnym zakresie korzystać z utworu, np. rozpowszechnić go w ramach własnego portfolio.

Ze względu na powyższe nie zalecam korzystania z dostępnych w Internecie gotowych wzorców umownych, bowiem dobra umowa, to taka, która odpowiada konkretnemu, rzeczywistemu przebiegowi współpracy, rozwieje wszelkie wątpliwości, uwzględni prawa i obowiązki obydwu stron i zabezpieczy ich interesy.

Przygotowała: Magdalena Dobrosielska, Prawnik